Voorzitter: De VVD is erg geschrokken van de begroting “Op koers met de toekomstvisie” van dit college. De inleiding van deze begroting is ten op zichte van de begroting “Valkenswaard op koers” van vorig jaar, exact hetzelfde. Alleen het woord “Corona” is er op enkele plaatsen in gefietst. We vragen ons echt af welke koers het college nu precies vaart. Is het op weg naar de financiële afgrond? Het bevreemd ons zeer dat de ontwikkelingen met betrekking tot Corona op de voet worden gevolgd, maar dat in de diverse programma’s de toekomstvisie als leidend uitgangspunt aangehouden wordt. En dat terwijl we de gevolgen van Corona niet eens kennen!!
De raad is door het college buiten de financiële gevolgen van Corona gelaten door de kadernota om te zetten in een kaderbrief. De raad heeft daardoor geen richting kunnen bepalen. In de managementrapportage wordt aangegeven dat de Corona- kosten circa 1 miljoen Euro zullen zijn. Er wordt 300.000 verwacht van het rijk. Volgens ons wil dat zeggen dat we daar alleen al 700.000 Euro op tekort komen. Deze zijn niet in de begroting mee genomen. Er worden met betrekking tot Corona tegenstrijdige conclusies getrokken.
Voorzitter: Het college kan en mag zich niet achter Corona verschuilen, dat is wel heel gemakkelijk. De uitgaven van onze gemeente zijn al jaren veel te hoog en het weerstandsvermogen is al jaren veel te laag. We moeten en kunnen niet anders dan met z’n allen het komende jaar, en misschien wel 2 jaar, bezuinigen en wel 10 keer nadenken voordat het geld wordt uitgegeven. Dit zullen veel van onze inwoners de komende tijd ook moeten doen. Ook voor hen is het nog onduidelijk wat voor een gevolgen Corona voor hen heeft.
De VVD is tegen de voorgestelde verhoging van de OZB. De woningen in Valkenswaard zijn behoorlijk in waarde gestegen, waardoor de gemeentelijke inkomsten, ook bij een gelijkblijvend OZB-percentage al flink zullen stijgen. De OZB hoeft ook helemaal niet omhoog. Er zijn voldoende maatregelen te nemen waarmee we kunnen bezuinigen.
Voorzitter: Als het college tóch de OZB met een bepaalt percentage wil verhogen, zullen onze inwoners een nóg groter gedeelte van hun inkomen kwijt zijn aan de vaste lasten. Want naast de OZB gaat ook al in onze gemeente de afvalstoffenheffing fors omhoog. Zeker in deze onzekere tijd, kunnen we het niet maken om onze inwoners helemaal uit te melken. Als wij onze inwoners gezond willen houden, moeten we zorgen dat zij zich niet extra druk hoeven te maken over de sterk oplopende vaste lasten, mede veroorzaakt door een gemeente die het niet op kan brengen zich een kleinere maat aan te nemen.
Inwoners gezond houden, dat brengt ons ook bij het Sociaal Domein. In het Sociaal Domein blijven maar visies en ambities komen. Door de wethouder vertaald in “mogelijk”, “misschien”, “we denken dat..”. Door de burgemeester werd aangegeven dat de uitvoeringsnota pas na de begroting kan worden opgesteld. Dat klopt. Maar hiervoor waren al mogelijkheden na de laatste 2 begrotingen, maar er kwam geen uitvoeringsnota.
College; De VVD ziet dan ook graag dat in het programma Sociaal Domein het structurele tekort van 1 miljoen gekort gaat worden op de begroting. Dit bedrag kan dan terug naar de algemene reserve. College; zorg nu eens dat de uitvoeringsnota aan de raad wordt gepresenteerd zodat wij, als raad kunnen zien welke weg u in wil gaan en wat dat gaat kosten. Er zal veel meer gestuurd moeten gaan worden op de voorzieningen en de kosten hiervan.
Voorzitter: De VVD zou ook graag willen weten waarom de post algemeen maatschappelijk werk van 383.000 Euro in 2019 en 605.000 in 2020 in deze begroting ineens naar 1,9 miljoen gaat. Wat gaat het college dan toch doen ? Waarom is dit ? Waarom is de raad hier niet in meegenomen ? Nooit is er een raadsvoorstel hierover gekomen.
Wij hebben enkele ideeën waarin we kunnen bezuinigen:
De VVD ziet graag dat de exploitatie van de Horeca van de Wedert overgaat naar een ondernemer die het Horeca-gedeelte huurt. En niet, zoals nu in de begroting staat door de gemeente zelf personeel ingehuurd gaat worden. Dit personeel moet dan in een tijd als deze doorbetaald worden. Volgens de begroting gaat de inhuur van dit personeel meerjarig naar maar liefst 451.000 Euro!! Dit bedrag is voor ons onacceptabel. Zeker omdat er 2 jaar geleden is afgesproken dat het in eigen beheer uitbaten van de Wedert een experiment van 2 jaar zou zijn. Dus college, wat let u om een exploitant te gaan zoeken?
Hetzelfde geldt bij het beheer van het Dorpshuis in Borkel. Deze kosten gaan van 11.000 Euro naar 207.000 Euro. Daarvan zijn ruim 193.000 Euro loonkosten. Wanneer is dit budget aangevraagd ? Waarom is er geen keuze gemaakt om ook hier een exploitant voor te zoeken ?
Er zijn voldoende mogelijkheden om het beheer van diverse gebouwen en centra grotendeels door vrijwilligers of exploitanten te laten doen, dat is beter voor de onderlinge verbinding én voor de gebruikers zelf. Ook haalt dit de kosten naar beneden. College, denk meer in mogelijkheden!
Voorzitter: Wij vinden dat de onderliggende kosten in de begroting veel transparanter moeten zijn. De begroting is nu veel te abstract. Wij, als raad, kunnen nu echt niet meer zien wat de programma’s kosten, wat de doelstellingen daarvoor zijn. We weten niet meer waar we het eigenlijk over hebben.
In de begroting zien we dat de kosten voor externe inhuur van personeel 18,9 % van totale kosten zijn. Dit is onvoorstelbaar. Wij stellen dan ook voor dat deze kosten drastisch naar beneden worden bijgesteld. Aangezien we nu de gevolgen van Corona niet kennen, doen we er goed aan om eens goed te kijken welke projecten nu even stil gelegd moeten worden. Wij denken hierbij aan b.v. Dommelland, Ommetje door de Malpie en Groote Heide. Wij vinden dat de er goed gekeken moet worden naar de haalbaarheid van de toekomstvisie, we zullen doelen bij moeten stellen. Niet alleen vanwege Corona, maar zeker vanwege de penibele financiële situatie van de gemeente. Moeten we de investeringen nu wel doen of kunnen we het geld beter nu in de algemene reserve zetten?
Nog een post die ons op valt. Waarom gaat de post combifunctionarissen omhoog met 150.000 Euro ten opzichte van 2020? Wat gaat hier gebeuren ?
Het college zal er goed aan doen om wel meer geld en tijd te investeren in het Bestemmingsplan Buitengebied 2. Dat is iets wat ECHT geregeld moet worden. De kosten kunnen gehaald worden uit de bezuinigingen op de inhuur van personeel.
Voorzitter: Een begroting die op geen enkele wijze rekening houd met de crisis waarin we zitten. Niet voor nu én niet voor in de toekomst is geen deugdelijke begroting. Het is uitermate zorgwekkend dat de financiële situatie van de gemeente zo hard achteruit holt. In drie jaar tijd zijn we van 7 naar 1,7 miljoen gedoken. Wij verzoeken het college om de begroting open en transparant op te stellen zodat we weten waar we de begroting op goed gaan keuren. Wij zien dan ook graag dat de begroting daarna voor gelegd wordt aan de raad.
De VVD zal met geen enkele motie of amendement mee gaan die geld gaat kosten. Eerst moet er orde op zaken gesteld gaan worden. Ook zullen we de begroting niet goedkeuren. Mocht deze wel goedgekeurd worden, wijzen wij de verhoging van de OZB af.
Voorzitter: We zijn nu twee en een half jaar onderweg in de deze raadsperiode, maar ook na het uitbrengen van het rapport “groter dan ik ben.” In dit rapport werd verslag gedaan van het onderzoek over (de schijn van) integriteitsschending en belangenverstrengeling van werk en werkrelaties. Vooral de conclusie van het rapport dat er niet anders gehandeld werd dan gebruikelijk was in de bestuurscultuur van de gemeente Valkenswaard was heel helder, maar tegelijkertijd heel zorgwekkend.
In het rapport staat aangegeven dat er door de gemeente diverse tools worden gebruikt, zoals dilemmatrainingen, maar dat dit in schril contrast staat met het gevoerde beleid.
De meeste inwoners van Valkenswaard roepen al jaren dat je meestal wel wat kunt “regelen” met de gemeente als je daar wat “vriendjes” hebt. Ook geven ze aan dat veel in Valkenswaard gebeurt dat niet zichtbaar is. En natuurlijk, de “schijn van” moet wel gebaseerd worden op feiten en waarnemingen die aantoonbaar zijn. Er zal bewijs moeten zijn om dit aan te kunnen tonen.
Als is gebleken dat meldingen van mogelijke integriteitsschendingen of belangenverstrengelingen feitelijk niet aan de orde zijn, moet nog altijd nagegaan worden of er sprake is van “schijn van..” Is dat wel het geval dan moet er volledige openheid gegeven worden over alle feiten in dat geval. Natuurlijk kan het zijn dat de melder onvoldoende kennis van de feiten heeft, de ambtsdrager is juist dán verplicht om openheid van zaken te geven. Een mondelinge verklaring van de ambtsdrager waarbij de feiten niet op papier controleerbaar zijn, blijft de zweem van “schijn van” houden.
En, voorzitter, dit is juist het probleem. Door de wijze van, of liever gezegd het niet , zorgvuldig vastleggen van gesprekken en stappen in de diverse processen in een dossier blijft voor mist zorgen. In de voorbije twee jaar zijn voor veel dossiers de echte feiten en omstandigheden niet te achterhalen geweest.
We kunnen er enkele noemen:
De Kiosk. In dit dossier bleven onbeantwoorde vragen, was er een goed onderbouwd ambtelijk advies waar van af geweken werd.
De woningbouw Amundsenstraat. Al jaren was het bekend dat er sociale woningen zouden komen. Zeker ook om de kosten voor Woningbelang zo laag mogelijk te houden, om lagere huurprijzen te kunnen vragen. Op onverklaarbare reden is dit ineens van tafel en komen er koopwoningen.
De procedure m.b.t de Molenstraat. In een bestemmingsplan buitengebied 2, wat al tientallen jaren niet vernieuwd is. Op diverse vragen kon er geen antwoord worden gegeven omdat er geen verslagen en gespreksverslagen waren vastgelegd.
Het dossier Dommelkwartier: waarvan inwoners zich afvragen wat er nu écht gebeurd is. Als de documenten door de gemeenteraad worden opgevraagd, blijken de meest belangrijke documenten niet aangeleverd te zijn. Pas nadat door raadsleden wordt aangegeven dat niet alle documenten beschikbaar gesteld zijn, komen er nog documenten boven water. Dit is iets wat niet kán en mag gebeuren.
Het vertrouwen in het college is mede om deze redenen ontzettend gedaald. College; wij geven u het dringend advies om te zorgen voor betere verslaglegging. Als eerste om u zelf te beschermen maar ook om geloofwaardig over te komen richting de raad en vooral onze inwoners. Onze inwoners hebben er recht op om te weten hoe bepaalde, voor hen al dan niet vreemde beslissingen, de achtergrond te kennen. Zorg voor transparantie ! Doet u dit niet, blijft het vertrouwen in het openbaar bestuur van onze gemeente ontzettend laag. Ook blijft u minstens de “schijn van” tegen u houden.
De gemeenteraad klaagt al langer over het niet volledig, niet juist aanleveren van documenten om tot een goed besluit te kunnen komen in de diverse college- en raadsvoorstellen. De gemeenteraad heeft onder andere een controlerende taak maar dat lijkt tegenwoordig meer op recherchewerk dan op de feitelijk controle. Bij veel dossiers moeten we op zoek gaan naar documenten, gespreksverslagen etc om tot een zorgvuldig en juist besluit te kunnen komen. Helaas zien we dat niet altijd alles meer boven water te krijgen is of aangeleverd wordt. Hierdoor wordt de sfeer tussen het college en de raad geen goed gedaan.
Voorzitter, we leven, door Corona en de onzekere gevolgen daarvan, in een moeilijke tijd. En, om met de slogan van onze regering te spreken: “alleen samen komen we er door heen”.
Daarom college en raad ga meer met elkaar in gesprek ! Ga elkaar niet mailen, appen of te kak zetten in de Social Media, als je het met de inhoud van een ander college- of raadslid niet eens bent, maar ga in gesprek. Ga niet uit van veronderstellingen, maar zorg dat je eerst zeker weet dat jouw mening klopt. Mocht u denken dat er iets niet klopt, zal u dat bij onze burgemeester moeten melden. Hij is degene die moet zorgen voor een integer en transparant bestuur en een veilige werkomgeving voor de ambtenaren, college en raad creëren.
Wij zullen een goed voorbeeld moeten geven!
“alleen samen komen we er door heen”.